Osoby ubezpieczone, które doznały stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, mogą liczyć na wyższe jednorazowe odszkodowanie z ZUS. Od 1 kwietnia 2025 r. stawka za każdy procent uszczerbku na zdrowiu wzrosła do 1636 zł – to o 205 zł więcej niż wcześniej.
Popularne świadczenie wypadkowe
Jednorazowe odszkodowanie to jedno z najczęściej wypłacanych świadczeń wypadkowych. Jak informuje Wojciech Ściwiarski, rzecznik prasowy ZUS w województwie mazowieckim:
„Tylko w 2024 roku ZUS wypłacił blisko 44 tys. jednorazowych odszkodowań na łączną kwotę ponad 408,5 mln zł. W województwie mazowieckim wypłacono ponad 4,2 tys. takich świadczeń na łączną kwotę ponad 44,7 mln zł. Przeciętna wysokość odszkodowania w kraju wyniosła 9,3 tys. zł, a w regionie około 10,4 tys. zł”.
Kto może ubiegać się o odszkodowanie?
Prawo do świadczenia mają osoby objęte ubezpieczeniem wypadkowym, które doznały uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia (o co najmniej 10%) w następstwie wcześniejszego urazu lub choroby, możliwe jest ponowne otrzymanie odszkodowania.
O świadczenie mogą również ubiegać się członkowie rodziny ubezpieczonego, jeśli zmarł on wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
Jak uzyskać jednorazowe odszkodowanie?
Aby otrzymać świadczenie, należy złożyć wniosek do ZUS – pracownicy robią to za pośrednictwem pracodawcy, a przedsiębiorcy oraz inni płatnicy składek składają wniosek bezpośrednio. Wymagane dokumenty to:
✔ Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku (sporządzony przez pracodawcę) lub karta wypadku (dla przedsiębiorców).
✔ Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej (wydana przez państwowego inspektora sanitarnego).
✔ Zaświadczenie lekarskie OL-9 z adnotacją o zakończeniu leczenia i rehabilitacji.
✔ Dokumentacja medyczna potwierdzająca uszczerbek na zdrowiu.
Jak ustala się wysokość odszkodowania?
Kwota świadczenia zależy od procentowego uszczerbku na zdrowiu, który określa lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS. Obowiązujące od 1 kwietnia 2025 r. do 31 marca 2026 r. stawki wynoszą 1636 zł za każdy procent uszczerbku na zdrowiu.
Dla przykładu:
✔ Osoba ze stwierdzonym 5% uszczerbkiem na zdrowiu otrzyma 8180 zł brutto (5 × 1636 zł).
Procedura rozpatrzenia wniosku
Po zakończeniu leczenia i rehabilitacji lekarz orzecznik ZUS ocenia stopień uszczerbku na zdrowiu. Następnie ZUS wydaje decyzję w ciągu 14 dni od otrzymania orzeczenia lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności. Wypłata odszkodowania następuje w ciągu 30 dni od wydania decyzji.
Kiedy odszkodowanie nie przysługuje?
ZUS może odmówić wypłaty odszkodowania, jeśli:
❌ Poszkodowany umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa naruszył przepisy BHP, co przyczyniło się do wypadku.
❌ Wypadek był wynikiem spożycia alkoholu lub substancji psychoaktywnych przez poszkodowanego.
❌ Nie udowodniono związku wypadku lub choroby zawodowej z wykonywaną pracą.
Warto pamiętać, że te ograniczenia nie dotyczą sytuacji, gdy wypadek skutkował śmiercią ubezpieczonego – wówczas prawo do odszkodowania przysługuje jego rodzinie.
fot. ilustracyjna